Əgər bir insanın ömrü onun cəmiyyətə, dövlətə və elmə verdiyi töhfələrlə ölçülürsə, bu zaman Fərid Mustafayevin keçdiyi yol nümunəvi bir həyat hekayəsi kimi dəyərləndirilə bilər. 39 illik həyat yolu boyunca o, yalnızca fərdi inkişafla kifayətlənməyərək, eyni zamanda Azərbaycan dövlətçiliyinin möhkəmləndirilməsi, elmi düşüncənin yayılması, gənclərin maarifləndirilməsi və milli-mənəvi dəyərlərin qorunması istiqamətində çoxşaxəli və səmərəli fəaliyyət göstərmişdir.

  Fərid Mustafayev, Azərbaycan Respublikasının Elm və Təhsil Nazirliyi nəzdində fəaliyyət göstərən Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutunun elmi işçisi kimi uzun illər ərzində torpaq elmi sahəsində elmi araşdırmalar aparmış, ölkənin aqrar potensialının dəyərləndirilməsi, torpaq deqradasiyası və şorlaşma problemləri, suvarma texnologiyalarının optimallaşdırılması üzrə fundamental və tətbiqi tədqiqatlarla çıxış etmişdir. Onun elmi tədqiqatları yalnız laboratoriya ilə məhdudlaşmamış, o, biliklərini praktikaya yönəltmiş, meliorasiya və aqrokimya sahəsində əldə etdiyi nəticələri strateji planlaşdırmada istifadə üçün əlçatan etmişdir. Gənclərlə iş sahəsində də onun fəaliyyəti çoxşaxəlidir. Azərbaycan Respublikası Gəncləri Antinarkomaniya İctimai Birliyinin İdarə Heyətinin üzvü olaraq o, maarifləndirici təlimlər, seminarlar və regional tədbirlərlə yüzlərlə gəncin bu təhlükəli yoldan uzaq durmasına səbəb olmuşdur. Onun hazırladığı təqdimatlar, istifadə etdiyi yanaşmalar və mesajlar həm elmi əsaslı, həm də psixoloji cəhətdən cəlbedicidir.

  Eyni zamanda, o, Azərbaycan Respublikası Gəncləri Antinarkomaniya İctimai Birliyinin İdarə Heyətinin üzvü olaraq gənclər arasında narkomaniyaya qarşı maarifləndirmə tədbirlərinin təşkilində fəal iştirak etmiş, bir sıra təlim və seminarların müəllifi və məruzəçisi olmuşdur. Bu istiqamətdə onun hazırladığı təqdimatlar həm elmi əsaslı, həm də praktik baxımdan təsirli olması ilə seçilmişdir. O, narkomaniyanın yalnız bir sağlamlıq problemi deyil, həm də sosial, iqtisadi və mənəvi təhlükə olduğunu cəmiyyətin diqqətinə çatdırmağa çalışmışdır.

   Fərid Mustafayevin fəaliyyəti yalnız elmi və sosial sahələrlə məhdudlaşmır. O, Yeni Azərbaycan Partiyasının Yasamal rayon təşkilatının fəal üzvü olaraq dövlətçilik dəyərlərinin təbliğində, Heydər Əliyev irsinin gənc nəslə çatdırılmasında və Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən islahatların izahında mühüm rola malikdir. O, bir çox tədbirlərin təşəbbüskarı və təşkilatçısı olmuş, partiya tərəfindən təşkil edilən forum və müzakirələrdə fəal mövqe nümayiş etdirmişdir. Media sahəsində də Fərid Mustafayevin fəaliyyəti təqdirəlayiqdir. Onun Azərbaycan mediasının inkişafı, informasiya təhlükəsizliyi, milli ideoloji xəttin formalaşdırılması istiqamətində hazırladığı genişhəcmli məqalələr və təhlillər cəmiyyətin müxtəlif təbəqələri tərəfindən maraqla qarşılanmışdır. O, həm də “Böyük Qayıdış” proqramının ideoloji əsaslarını izah edən, Şuşa Qlobal Media Forumu, Şuşa Bəyannaməsi, Zəfər tarixi və Azərbaycanın beynəlxalq mövqeyi ilə bağlı orijinal və analitik yazılar müəllifidir.

  Bununla yanaşı, Fərid Mustafayevin beynəlxalq elmi platformalarda fəallığı da xüsusi qeyd olunmalıdır. 2023-cü ildə Avrasiya Torpaqşünaslar Cəmiyyətləri Federasiyasının Azerbaijan tədbirində Təşkilat Komitəsinin üzvü kimi fəaliyyət göstərmiş, ümumilikdə  8 ölkədən 550 iştirakçının qarşılanması, onların yerləşdirilməsi və forumun yüksək səviyyədə təşkili prosesində xüsusi rol oynamışdır. O, həm protokol məsələlərinin, həm də tədbirin proqramının uyğunlaşdırılmasında böyük əzm və məsuliyyət göstərmişdir. Hal-hazırda isə Avrasiya Torpaqşünaslar Cəmiyyətləri Federasiyasının Türkiyə 2025 Beynəlxalq Konqresinin Təşkilat Komitəsinin üzvü və Azərbaycan üzrə əlaqələndirici şəxs kimi fəaliyyət göstərməkdədir. Bu məsuliyyətli vəzifə, onun regional və beynəlxalq miqyasda elmi və təşkilati nüfuzunun bir göstəricisidir.

   Bundan əlavə, o, “Qərbi Azərbaycan İrsinin” tədqiqinə və təbliğinə xüsusi diqqət yetirmiş, Qərbi Azərbaycandan deportasiya olunmuş soydaşlarımızın tarixini, mədəniyyətini, irsini işıqlandıran maarifləndirici layihələrin fəal iştirakçısı olmuşdur. O, bu sahədə yazdığı məqalələrdə Ermənistanın etnik təmizləmə siyasətinin tarixi və hüquqi aspektlərini dərindən təhlil etmişdir. Fərid Mustafayevin sosial media üzərindən apardığı maarifləndirmə fəaliyyəti də qeyd olunmağa dəyərdir. O, həm elmi, həm də milli mövzulara toxunan postlar vasitəsilə izləyicilərinə yalnız informasiya deyil, həm də dəyərlər aşılamış, dövlətə və elmə inamı artırmışdır. Son aylarda o, öz doğum gününü də sadəcə şəxsi bayram deyil, qazandığı dəyərləri və öhdəliklərini xatırlamaq, daha böyük məqsədlərə doğru irəliləmək üçün bir dönüm nöqtəsi kimi təqdim edir.

 Fərid Mustafayevin fəaliyyəti, eyni anda müxtəlif sahələri əhatə etməsi ilə yanaşı, vahid bir amalın – Azərbaycan dövlətçiliyinə sadiqlik, elmi inkişaf etdirmək, ictimai maariflənməyə töhfə vermək – ətrafında birləşir. O, həm elmin tribunasında, həm təşkilatçılıq meydanında, həm də sosial məkanda gənclər üçün örnək, cəmiyyət üçün dəyərli bir şəxsiyyətə çevrilmişdir.

  2025-ci ilin ən mühüm hadisələrindən biri olan Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutunun 80 illik yubileyi də Fərid Mustafayevin təşkilatçılıq bacarığını parlaq şəkildə nümayiş etdirdi. O, bu əlamətdar tədbirin işçi qrupunun rəhbəri kimi çıxış edərək tədbirin yüksək səviyyədə, nöqsansız və sistemli şəkildə keçirilməsinə nail olmuş, həm təşkilati həm də elmi məzmunun bütövlüyünü təmin etmişdir. Yubiley tədbiri yalnız institutun tarixini xatırlatmaqla kifayətlənməmiş, həm də Azərbaycan torpaqşünaslıq elminin strateji önəmini bir daha gündəmə gətirmişdir.

  O, bu gün 39 yaşını qeyd edərkən yalnız yaşadığı illəri deyil, bu illər ərzində qazandığı təcrübəni, dostluğu, mübarizəni və uğurları da arxada qoyur. Eyni zamanda, qarşıdakı illərdə daha böyük planlar, daha geniş miqyaslı layihələr, daha dərin elmi araşdırmalar və daha güclü ictimai fəaliyyət üçün zəmin hazırlayır. 39 illik yol, əslində bir başlanğıcdır – dövlətə, xalqa, elmə və gəncliyə xidmət yolunda yorulmadan addımlayan bir ziyalının yoludur. Bu yolun davamı isə, şübhəsiz ki, daha da parlaq olacaq.

  Azərbaycan elminə, gəncliyinə, torpaqlarına, dövlətçiliyinə və cəmiyyətinə bu qədər bağlı olan bir ziyalının fəaliyyəti həm bu gün, həm də sabah üçün nümunədir. Fərid Mustafayev – elm adamı, maarifçi, təşkilatçı və vətənpərvər – öz ömrünün 39-cu ilini yalnız qeyd etmir, eyni zamanda daha böyük və şərəfli bir gələcəyə doğru əmin addımlarla irəliləyir.

Sübhan Talıblı,

Tarix üzrə fəlsəfə doktoru, 

Şəffaflıq.az