Pekin Yaxın Şərqdə öz təsirini neft-qaz sektoru və infrastruktur layihələri ilə genişləndirməkdə davam edir. Bunun əyani nümunəsi kimi, çinlilərin bölgədə bu yaxınlarda BƏƏ ailəsindən biri olan Əbu-Dəbi dövlət neft şirkəti ilə imzaladığı sazişi (ADNOC) göstərmək olar.

Bölgədəki hazırkı vəziyyət Səmaaltı ölkənin ekspansionist siyasəti üçün əlverişli sayılır. Son 5 ildə Amerikanın «slansçıları» ilə Ər-Riyad tərəfindən qızışdırılan birinci və ardınca elə birinci kimi uğursuz olan ikinci qiymət müharibəsi praktiki olaraq, Yaxın Şərqin bütün dövlət neft şirkətlərini və bölgəyə daxil olan ölkələrin hökumətlərini büdcələrində yaranməş çox böyük defisiti aşağı salmaq yolları aramağa məcbur edib.

Nefi qiymətlərinin yavaş ahənglə artması səbəbilə, Yaxın Şərq dövlətləri üçün seçim imkanları da böyük deyil. Dövlət aktivlərini ilkin yerləşdirməsini (İPO) həyata keçirmək və ya neft -qaz layihələrindən pay satmaq olar.

ADNOC bu yaxınlarda belə də edib - özünün qaz kəmərlənini beynəlxalq investorlara 10 milyard dollara satıb.

Həmin aktivləri isə bəzi ölkələrin - belə sazişlərin əlüstü neqativ nəticələri uzunmddətli geosyasi və maliyyə üstünlükləri ilə müqayisədə solğun göründyü ölkələrin - şirkətlərinə satmaq olar. Çin belə ölkələr sırasına aid edilir.

ADNOC Aşağı Zakum, Umm-Şaif və Nəsr yataqlarına mülkiyyət hüququnun mövcud China National Petroleum Corporation (CNPC) holdinqndən digər Çin Neft Şirkətinə (bu şirkətin başlıca səhm paketinin sahibi CNPC-dir) verildiyini elan edib.

Təklif Əbu-Dəbinin Ali Neft Şurası tərəfindən bəyənildikdən sonra, CNOOC baş konsorsiuma daxil olacaq. Şirkət Aşağı Zakum yatağını işləyir və Hindistan neft şirkəti (10 faiz), Yapon şirkəti (10 faiz), Çin (6 faiz), İtaliya ( 5 faiz), Fransa (5 faiz) şirkətləri yanaşı konsorsiuma daxil olacaq. Bu zaman ADNOC hər iki konsorsiumda 60 faizlik payını saxlayacaq.

Çinin Yaxın Şərqdə iştirkının genişlənməsindən başqa, «Bir kəmər, bir yol» meqalayihəsinin köməyi ilə ADNOC-la saziş Çin şirkətlərinin Əbu-Dəbinin başlıca neft şirkəti ilə layihədə iştirakçısı kimi birinci olub.

Bu 22 iyul 2019-cu ildə ADNOC və CNOOC arasında “Əməkdaşlığın genişləndirilməsi və inkişafı” barədə imzalanmış saziş sayəsinlə mümkün olub.

ADNOC direktoru Əhməd əl-Cabir bu sazişi «uzağa hədəflənmiş saziş» adlandırıb.

Bu zaman nəzərə almaq lazımdür ki, Əbu-Dəbi bölgədə Amerika Birləşmiş Ştatlarının (ABŞ) başlıca müttəfiqlərindən biridir.

Başqa sözlə, Əbu-Dəbidə öz təsirini gücləndirməklə, Pekin eyni zamanda orada Vaşinqtonun təsirini zəiflədir.

Pekində bu sazişə mühüm əhəmiyyət verirlər. Bunun göstəricisi kimi, ÇXR-nın sədri Si Tsizinpinin bu sənədin imzalanması mərasimində şəxsən iştirak etməsini önə çəkmək olar. 

Şəffaflıq.az